Pages

Tuesday, February 19, 2013

Hringnun Metal Road (Lemangderthiam-i)


A sakhmel mawina tu'n an hai lo,
A nungchang hlei hlei tlang hrileng iangin.
A darh chum chum vangkhua an,
Tlangrel pawh a dawn lo an tih chu!
A lenrual ten engtin ngai ang maw?
Zalengin 'Lemangderthiam-i' an tih chu!
 
Hmanah ka chhai 'Lemangderthiam-i'.
A der thiam ngei e Vallungmawl zawng.
Duh duh thlang in laitual a leng an ti,
An thlir dual dual an thlunglu in.
A lenrual ten engtin ngai ang maw?
Zalengin 'Lemangderthiam-i' an tih chu!
 
Tlangin an sawi a D a then an ti,
Hnem tumin Vala'n pheilai ka khai.
Karei maw Val dang tang a bei leh tawh.
A hnehsawh ngei mai maw Biahthu D chu,
A lenrual ten engtin ngai ang maw?
Zalengin 'Lemangderthiam-i' an tih chu!
 
Aw nula, I damchhung tawite hi,
Hmang tha la khua a tlai hma in.
Zalengin an thlir reng che asin.
Lunglai chhir a luaithli nul hma leh,
Relthang I phurh hma hian fimkhur la,
Kal dem dem rawh hringnun 'Metal Road-ah'.

Sunday, February 17, 2013

When It Rains

Kar khat dawn lai khua a cheng tawh a, khua a hnawngin boruak a vawt surh mai. Ka eng tih tha mah a tho lo a, blanket a intuam in ka mu hlun ringawt mai a ni. Ka hna pawimawh in lama khawih atana ka hawnte pawh dawhkanah a let rem rum a, melh pawh a melh peih lo. Engmah tih peih nei ta lo chu rilru a vak a vak a, khaw awmdan nena inhmeh nunhlui te ka chhuikir a. Kir leh tawh lo tur nunhlui ngaihawm tak tak te kha a thar ang biai a kohkir leh ka chak thin. Mahse, khuarel dan zawmin kir leh tawh reng reng lo turin an liam vawn vawn mai si a, lunglen chauh kan chantawk a ni ta si a nih hi.

Ni e, vawiin anga khua a chen chang hi chuan loh theih lohin hun liam tawh hnu min hriatchhuah tir a, ka rilru zawng zawng luah a, ka thinlung lalnu lo ni thin chenin min hriatchhuah tir thin. Hetiang khua hian hmanah hlimna min pe tawh a, kha hlimna avang khan ruahsur te hi ka ngaihnat phah a, amah min hriatchhuah tirtu a nih avangin tek tla leh thli thaw vuk vuk te hi ka tan chuan ka thiantha ber an lo ni tawh thin. Mahse, hun a liam a, khang hun hlimawm te khan min liamsan a, tunah chuan ka lawm em em thin ruahsur te, thli thaw leh tek tla zuai zuai te chu ka theihnghilh tawh nia ka ngaih thil min hriatchhuah tir lehtu a nih avangin ka haw zo ta.

Hmanah chuan vawiin ang bawk hian khua a cheng a, thli a thaw nasa in khawpui a ri dur dur a. Chutih lai chuan kei chu ka thinlung lalnu nen kan intiam ang ngeiin khaw chhe karah kan lengdun a nih kha. Inghahna tur kan tih ah a hunah chiah ka thleng a, ruah a tam em avangin ka jeans hak lai leh pheikhawkte chu huh lo lai a awm tawh mang lo. He ni hi ka hnathawhna hmun a awmbo a ngaih avanga kum tamtak inhmu lo a kan awm hnu a ka hmuh leh vawikhatna tur a nih avangin ka tan a hlu in ka hlim ber ni a ni thin a; ka hriatchhuah apianga lungngaihna min thlentu a ni ta mai erawh hriatthiam a har ka ti thin.

Chutia ka tawmhnaw huh dir tluk tluk nena ka din lai chuan a rawn thleng a, khaw awmdan nena inmil lo lutuk mai a inthuamin kawrfual var a rawn ha a, mahse, a vun rawng leh a hmeltha tak mai nen chuan a inchawih siin ka en ning thei lo. Min hmuh lawk loh avangin a hawikual vak vak a, a chezia thlir ka duh avangin ka pawh lawk duh lova. Rei tak a thlir hnu ah ka zuk pan ta a nih kha. Nia, kan inhmuh a kan hlimdun zia kha! Khatih lai huna ka hlimna ang kha nei leh tur chuan engpawh ka hlan phal hial ang.

Rei tak inhmu tawh lo an nih avangin sawi tur kan ngah dun zia leh sawi hmasa tu zawk nih an inchuh laite khan ruahsur kha kan hrechang tawh lova, kan nihliap ken lah chuan min tihul zo hek lo. A tawpah phei chuan kan khup ta ringawt a, huh vek inhuamin kan do dun ta a nih kha. Khami ni a ruahsur kha tam hle mah se kan hlimdun em avangin nuam ti takin kan do han thak mai a ni.

Kalna tur bik em em pawh nei chuang lovin muangchangin kut insuih rialin kan kal dun a, ruahsur kara a nui hmel kha ka thlir ning lo. Tlai lamah phei chuan vawt tih vanga khur hlawk hlawk chungin kan inkuah a, kan intawn hmasak berna park ah kalin kan inbiak hmasak berna thutthlengah kan thu a, min rawn en a. Nuih sak pahin ka ban a seh a, na miah lo chungin na tiawm takin ka han awm der vel a. Chuveleh ka darah min chum taih a, a tlanchhia a, ka um a, chawlhbukah tlan lutin a kawngah ka va man a. Kan hlimna khan van a chen hial ta ve ang. Khua a thim chhelh chhelh tawh a, tek a rawn tla a, khawpui ri ring takin a zui a. Hlau tih hriat takin min rawn pawm chawt a, a rawn dah chho lai takin a hmui leh ka hmui ka chuktuah a, tek a tla leh a, aww....mipa ka ni!

Khua a thim chhah tak tak hnu chuan ka ipte a ka kawrlum dang ah lachhuakin ka hak tir a, muangchangin an in lamah kan haw phei ta a nih kha. Min ngai tih hriat takin ka ban a vuan reng a, kan in lama rawn haw mai beiseiin 'min hawn tawh mai rawh' tih melhin min melh a. Kei lah nupui neih ka la zuam si lo. Khatih lai khan rilru puitling pu tur khawpa kum lamah pawh naupang chhe zawk zawk ka nih tawh loh vei nen; hmalam hun ngaihtuah nachang ka lo hre lova. Sava thlawk lai chu tupawn a perh thlak theih tih hre mah ila ka huang chhunga fu mek pawh hi a duh chuan an lo perh thla thei a ni tih reng reng ka lo ngaihtuah ngai lo.

Hun a liam a, ka chawlh hman pawh a zo thuai a. Ka kal leh dawn ni chuan ruahsur bur bur karah min rawn thlah hram hram a. "Min hruai tel ve mai rawh. I tello chuan ka dam zo tawh lovang." ti chungah ka banah min vuan a, min pawt bawk a. Nghak hram hram tura ka tih chuan a mit atangin mittui a lo hnam tiam tiam a, duat taka kuah pahin ka la inpeih loh thu leh nghah hram hram a that zia ka hrilh a. Inhnit faih faih chungin ka hmangaih tak tak lo nia a hriat thu leh ka neih duh tak tak loh avanga chhuanlam siamah min puh a, amah duhtu tak tak a la tawn ve tur thu min hrilh ta mai a!

Chu thu chuan ka thin a thawng kher mai! Ani lo hmangaih ka neih loh zia teihtawpa hrilh chung leh chhungkaw din tura sum leh pai leh rilru laa ka a tlin loh thu hrilhin rilru hmin vak lo chungin kan inthlah liam ta a nih kha. Ka kal hnu pawh chuan kan inbe chamchi thin a, ka lung a lengin ruah a sur chang ngat phei chuan kha 'Ruahsur Ni' kha ka hriatchhuah thin avangin ka lung a leng thin hle a ni. Amaherawhchu, sava fu lai hlei hlei chu a thlawk lai ai chuan perhthlak a lo awl zawk a ni teh chek ang chu, a mizia a dang tial tial a, enge a lungawi lohna hre hauh si lovin tha hnih dawn chu min be ta hauh lo a nih chu!

Message ka thawn in a reply ngai lova, ka call in a pick up hek lo. A chanchin zawh dawnin a thiante biak tur takngial pawh ka hre lova, rolru hah takin hun ka hmangral nitin ta mai a. Khatih laia ka hrehawm zia kha tuman min hriatpui lo. Ka mal tawrh tlawk tlawk mai a ni. Chutia thla hnih lai mai chanchin engmah hre lova ka awm hnu chuan beisei loh deuh maiin tuk khat chu min rawn be hlawk mai a, hlim taka ka chhanna aw chu reilote ah lungngaihna aw ah a inthlak a, tawng chhuak thei pawh ka awm mumal ta lo. Kha ka thil hriat khan tun thlengin min la vel a, ka nun thlak danglamtu a ni kumkhua dawn ta a ni.

Khatia a call ka dawn atang khan ka nun chuan mu leh mal a nei tak tak tawh lova, tah leh ruih ka fawmkem a, inhnemna ka zawng a, he khawvela eng thil mah hian min hnem thei lo. Engtikah mah min hnem bawk lovang. Ka hriatchhuah apiangin ka thinlung a na a, a na satliah mai a ni lo, a na vawng vawng ringawt mai a ni. Ka harhfim chuan ka ngaihtuah chhuah avangin ka tap a; ka ruih leh ka inngaihtuah lungpuam a, tah ah bawk ka tlak leh thin. Hetiang tak hian mipa hi a lo nat theih a ni tih reng reng ka hre ngai lo.

Chutia mu leh mal neilo ta chu ka hna pawhin a tuar a, kan hotuten kum kalta lama ka thawh that thin em avangin min hrethiam viau mah se inhriatthiam reng theih a ni lova, a tawp a tawpah chuan min ban ta nge nge a nih kha. Hreh tak chungin kan khua ah ka haw a, kan sulhnu hlui te chu mahni chauhin ka fang ka fang thin a. Ruahsur ni a kan thutna ah te khan keimah chauhvin nileng lengin ka thu thin a, thim hnu ah ka haw ve leh chauh thin. Ka tan khawvel hi a mawi zo tawh lova, zing ni chhuak hian min nuihsawhin tlai ni tla hian min tahpui ni hialin ka hre thin.

Ruah a sur chang te hlei hlei hian asin hrehawm thin ni. A chang chuan huh hnepa ka do hian veng deuh hawka ka inhriat avangin ka do lui ngat ngat mai thin a, mahse, rei a daih ngai lo. Tumkhat phei chu bazar ah a pasal leh an fapa nen la hmu a, khami tum khan ka va mualpho teuh tak e aw!!! A nalh zia kha ka la hmuh hmaih lova, a kaih mek a fapa kha keimah nena kan fa nise khawvel a mihlim ber ka nih dawn vei nen, duhthusam bak tihtheih ka nei silo.

Rilru na leh lunglen chu khuareiin a hnem an lo tih thin angin keipawh zawi zawiin ka zia chho ve tial tial a, a liam tawh a ni tih pawm thiam hram tumin nun ka zir thar leh a, hna dang hmu in nunphung pangngai tak ka zawh leh tan ta. Mahse, heti chung hian zan mutdawnah vawi tam ka mittui hi a la tla tho nia! Ruah a sur ngat phei chuan ka la insum zo lo fo. Heti em em a ka tuar na hi mipa ve si nep in ti maithei, mahse, ka hrilh ang che u. Hmangaih takte chan aia rilru natna hi khawvelah hian a tam ka ring lo. King Edward VIII pawh khan Kumpinu lalthutthleng meuh pawh chan ngam khawpin hmangaihna a lak nat kha, ka dem reng reng lo.

Heti khawpa min nghaisak hnu hian nikhat chu lunglen tizual atan ruah a sur leh bur bur tawh a, ka tihdan ngai te bawkin nunhlui bawk ka chhuikir leh a. Chutah ka tho a, lehkha themah ka ziak mawlh mawlh a, ka hmangaih-i te in lam panin ka chhuak ta a. Ka va thlen chuan a lo inkalh a, bathlarah thu in ka lo nghak a. Rei vaklo ka thut hnu ka hmaah car nalh tak a lo inhung a, ka hmangaih-i te nupa ngei mai chu an fa nen hlim taka nui har har chungin an lo chhuak a. Ding chungin ka lo hmuak a, min hmuh ve leh an pa chu a ding chuih a, min en tawn hrek hrek pahin an fapa kaiin min luhsan ta daih a. Chutia kan pahniha kan din dun reng ai chuan rawn tawng chhuakin, "E, I dam maw? Enge I rawn tih dawn a?" a ti a. Ka chhang lo. Ka mita mittui parawl chu a hmuh hmaih lo tih ka hria a, chhan ngai ka ti lo a ni.

Ka lehkha them ken chu ka pe a, ngawi rengin a kalsan ta a. Chu lehkha them chu a chhiar hunah minute hnih khat tal chu min hrechhuak ve mah na. Chu lehkha ah chuan tihian ka ziak a -

"Remember me When It Rains."

Saturday, February 2, 2013

Lingering Promises

Tlai ni tla tur chu kawlkil ah a inkhai nul nul a, thlifim a thaw heuh heuh a, lungleng angreng tak chungin ka pindan tukverh ah dakin hla ka ngaithla a. Ka hla ngaihthlakin min hneh em avangin ka inngaihtuah lungpuam a, a khat tawkin ka mit ka hru leh zauh thin a. Chutih lai chuan ka nau inbual zo in min rawn ko a, inbual ve turin bualin ka pan hnu hnu a.

Inbual pah chuan vawiin ka hun hman dante ka ngaihtuah kir a, ka piancham ve meuh ah pawh hunthawl nei lo leh buai reng reng a ka awm chu ka inkhawngaih rilru hle mai a. Diktak chuan hna tha tak neiha nuamsa taka awm ka chak ve tawh a ni. Mahse, chung anga awm tur chuan tuna lehkha zir chunga hna ka thawh ka tauh tauh a ngai si a, vui thei ka ni love tiin mahni leh mahni ka inhnem chawp a, ka zai rat rat a.

Inbual zawh chuan ka hmangaih ka bawihtei nen piancham lawmna zanriah kan kil dun dawn avangin ka thawmhnaw hak tur te ka nawt mar a, phur takin ka insiam surh surh a. Ka bawihtei hmel mitthla chungin sam ka khuih a, rimtui ka inhnawih a, a nalh thei ang bera ka insiam thiam dan bera ka inchei hnu chuan ka bike chhe ve tak chu ka rap nung a, ka bawihtei nen kan inhmuhna tur lam panin ka inkhalh phei bauh bauh a.

Monday, January 21, 2013

The Lightning Express

Thlasik khawvawt tak mai karah chuan rel chawlhhmun pakhatah hian mitin mai chu an tumram thlen nghakhlel takin an phe suau suau a, mahni bungrua leh rel chuanna tur ngaihven a talangin chu chawlhhmun a mipa naupang mittui parawl kuang chunga rel kaldan ziahna thlir dauh dauh chu tuman an ngaihsak pawhin a lang lo. Chu mipa naupang hmel fel vang mai chuan amah a phun bul bul chungin rel hming leh an dinna hmun tur te chu a thlir dauh dauh a, chutah a ipte a zen rak rak a, a pawisa nawi neih chu a han chhiar kauh kauh a, a ipte lehlama lehkhathawn a ah chu hmer vang vang chungin platform lam a pan ta a.

Platform ah chuan mi chi hrang hrang an zi nuai nuai a, anmahni bungrua rit tak takte chu an veng khur hlawm a, chung ho karah chuan inthlahrun hmel takin a va inrawlh ve a, a mittui a hru leh zauh thin a. Rei vaklo a din hnu chuan an in thlentu tur, a lo chan ve ngar ngar, a hmaa lian tak maia 'Lightning Express' tih inziak chu a lo lang a, kiu riai riai chungin a hmaah chuan a rawn ding ta chat mai le!

Chu veleh mitin mai chu lawn khalh hlau ni awm fahranin an phe suau suau a, an thutna tur lam panin an ri teng tung a, kan naua erawh chechang lovin a dinna ngaiah a ding reng a, luh chak si; ngam chiah si lo in rei tak chu a ding tawh a ni. Chutia tuilairapa a awm reng lai chuan rel chu a kal dawn ta mai a, chuveleh hmanhmawh taka tlan lawnin thutna awlah a va thu ve chawt mai a, a vawt hle naaa thlan fim chu a chalah a bawl tiam tiam a.

An hah zualpui a reh ta maw tihah chuana ipte a zen a, a lehkhathawn ah bawk chu la chhuakin muangchangin a chhiar leh dap dap a, a mittui a rawn hnam tiam tiam a, chu lehkhathawn chuan chanchin tha lo tak a hrilh a ni tih chu hai rual a ni lo. A chhiar zawh chuan uluk takin a thlep a, a ipte a ah leh dawn lai chuan a piah lawka hmeichhe naupang pakhat, maktih hmel deuh a lo thlir rengtu chu a va hmu thut a, a zak chuan tukverh lam hawiin pawnlam a thlir ta daih a.

Ni, naupang tan chuan mak tih tur reng a ni. Puitling pawhin mak an ti ang. Naupang, mahni chauh lehnghal a rela chuang chu. Bungrua engmah a nei lo lehnghal! Chu a chhapah a vawh tehreng nen kekawr bul a la ha zui a nia! Chutih lai chuan ticket endik turin Conductor upa tawh tak mai chu a rawn kal phei bauh bauh a, mi zawng zawng chuan an ticket chu an hmuh zel a, mipa naupang zawn a thlen chuan ticket a han dil ve a, a chhanna dawn chuan chuta chuang ve midangte beng a verh ta zar mai! an rawn hawi thup a, an phun sep sep a, mak tih hmel deuha ang phuau lah bo lo.

Chu mipa naupang chuan, "Ka pu, ticket ka nei lova, mahse, engtikah emaw ka la rul em em ang che." mittui tling kuau in a ti a. Conductor chuan, "Naua, a din leh hunah ka chhuktir mai che a ngai dawn a ni." a ti leh a, chuta a chhanna chu a ni, mi zawng zawng rilru la pengtu chu. "Ka pu, khawngaihtakin min chhuk tir lo hram rawh. Khawvela ka thiantha ber chu ka pu, na tak tuara thih mai hmabakin tunah hian a awm mek a. Vawiin pawh hi a daih tawh lo maithei a ni. Ka pu, khawngaihtakin KA NU ka mangtha theih nan min chuantir hram rawh." a ti ta reuh a.

Chuveleh a hmaa lo thlir rengtu hmeichhe naupang khan conductor hnenah chuan, "I chhuktir thei lovang. I chhuktir chuan thil dik lo tak a ni ang." ti chungin a lukhum a phawi a, chuang ve dangte hnenah chuan pawisa khawnin kan naua chuanman tur chu a tuak ngah sak ta mai a, mipa naupang chuan zak tih hriat takin, "Ka lawm e" a ti thei hram a.

Chu mipa naupang thutna hmun chu a kalpelh apiangin Conductor khan khami tuma thil thleng kha a theihnghilh thei ngai lo. Mipa naupang hmel leh hmeichhe naupang pawisa khawn laite kha. Chu hmun a kal apiang chuan mipa naupang thusawi kha a bengah a ri nawn leh thin....

"Please Mr. Conductor
Don't put me off of this train
The best friend I have in this world sir
Is waiting for me in pain
Expecting to die any moment sir
And may not live through the day
I wanna reach home and kiss mother goodbye
Before God takes her away"

http://www.youtube.com/#/watch?v=O1vs_cMZWo8&desktop_uri=%2Fwatch%3Fv%3DO1vs_cMZWo8

Saturday, December 22, 2012

Hringnun Hi

Hringnun hi kan ngaihtuah chiang ngai em? Enge a nih a, enge a tum? He khawvela kan lo pianchhuah hian enge kan beisei thin? He zawhna hi mi tamtakin lo zawt tawhin, mi tamtakin chhan tumin an ka an ang tawh thin. Mahse, hmeichhe hrin zingah hian chhanna famkim pe thei kan la awm lo a ni chek aniang chu tun thlenga zawhna langsar tak pakhat chu 'Nun hi enge ni a, hringnun hian enge a tum?' tih hi a la ni reng mai a ni.

He khawvela kan lo awm hian kan nun chu duh leh chak neiin a awm a. Nu pum chhung atanga kan chhuah phat atangin duh leh mamawh kan nei nghal a, kan duh leh mamawh chi hrang hrang te chu a phuhrukna zawngin damchhungin kan hmanhlel a, thlan khura zalh kan nih hma loh zawng chu kan zawng a nih hi! Chu hringnun - duh leh mamawh tinrenga khat chu thenkhat chuan zahawm leh hriatreng tlakin an hmang a, thenkhat erawh chuan khawi maw laia hauhuk leh kawlhawk thi ai pawha hriat hlawh lo nun naran an hmang liam ve mek thung a.

Engatinge thenkhatin hlim leh lawm taka hringnun an hman liam a; thenkhat erawh an lungngaih thin? Engatinge thenkhat an nuih a,; thenkhat an tah? Engatinge thenkhat an lungawi a; thenkhat an lunghnur? Hringnun chungchang thlirna chi hnih chauh I han en teh ang u.